post-title Historia Klubu Polskiego w Republice Słowackiej

Historia Klubu Polskiego w Republice Słowackiej

Historia Klubu Polskiego w Republice Słowackiej

czyli Stowarzyszenie Polaków i ich Przyjaciół na Słowacji

Według danych ówczesnego Konsulatu Generalnego PRL w Bratysławie w latach 1946 -1988 na Słowacji osiedliło się kilka tysięcy obywateli polskich. Liczba obywateli polskich zamieszkałych w niektórych regionach Słowacji (dotyczy osób osiedlonych w latach 1946 – 1988)

Region Liczba osób
Spišská Nová Ves 434
Nitra 289
Bratislava 172
Košice 115
Poprad 84
Banská Bystrica 53
Dolný Kubín 48
Trnava 39
Michalovce 33
Martin 28
Prešov 25
Žilina 24
Lučenec 19
Komárno 16
Považská Bystrica 16
Čadca 12
Piešťany 5

Niektórzy osiedleńcy otrzymali na własny wniosek obywatelstwo CSRS i później automatycznie RS.

Polacy mieszkający na Słowacji i Słowacy pochodzenia polskiego do 1989 nie mieli możliwości zorganizowania się we własnym stowarzyszeniu. Jedyną organizacją był Polski Związek Kulturalno-Oświatowy z siedzibą na Zaolziu. Wkrótce po 17 listopada 1989 stworzono warunki do działalności innych organizacji mniejszościowych.

Na Słowacji takie warunki powstały dopiero po podziale Czechosłowacji, kiedy powstała Republika Słowacka. W pierwszych miesiącach istnienia Słowacji trwał ogólny zamęt dotyczący charakteru nowego państwa. W tych warunkach Polacy rozrzuceni po całym terytorium nawiązali kontakty. Pomocną okazała się polska placówka konsularna i Kancelaria Prezydenta RS.

Pierwszą, jeszcze nieformalną grupą polonijną dającą o sobie wiedzieć była grupa Polaków i osób zaprzyjaźnionych w Martinie. Coraz żywszą aktywność wykazywały środowiska polonijne w Bratysławie i Koszycach.

Przedstawiciel Polonii Ryszard J. Zwiewka był zapraszany w 1993 roku na spotkania przy „okrągłym stole mniejszości” organizowanym przez prezydenta Republiki Słowackiej Michala Kováča.

Pierwsze spotkanie odbyło się 20 maja 1993 r. Celem tego spotkania było, jak powiedział w swoim wystąpieniu prezydent „wysłuchanie otwartych poglądów na temat miejsca wszystkich mniejszości narodowych i grup etnicznych żyjących na Słowacji, na wzajemne stosunki między państwem i mniejszościami, na określenie problemów polityki narodowościowej w Republice Słowackiej, którymi zajmie się grupa niezawisłych ekspertów, uspokojenie mniejszości.

Oczywiście postaramy się poszukać wspólne rozwiązania oraz dalszy sposób postępowania w naszej polityce wewnętrznej i zagranicznej”. W wyniku rozmów w komisji ekspertów ds. narodowości od 28. 9. 1993 Polonię reprezentował Zbyhnev Stebel. Ze względu na to, że Polonia nie miała własnej organizacji, ani Ryszard Zwiewka, ani Zbyhnev Stebel nie mieli mandatu na prezentowanie całej Polonii.

Stąd ich pozycja na spotkaniu przy „okrągłym stole”, czy też w Komisji Ekspertów była w znaczny sposób ograniczona i niezręczna. W przeciągu 1993 roku odbyło się kilka spotkań przy „okrągłym stole”. Prezydent nie jeden raz podkreślał sympatię dla Polonii i zrozumienie dla jej potrzeb. Chodziło tu szczególnie o możliwość przyjęcia obywatelstwa polskiego i o udzielanie pomocy finansowej dla przyszłej organizacji Polaków.

W międzyczasie nawiązano wzajemne kontakty między środowiskami polonijnymi w Martinie, Koszycach i Bratysławie. Zorganizowano przy pomocy Ambasady RP i Ośrodka Kultury Polskiej pierwszą szkółkę języka polskiego w Bratysławie i pierwsze ferie zimowe dla dzieci z tej szkółki.

18 stycznia 1994 roku został zarejestrowany w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Republiki Słowackiej KLUB POLSKI. Członkami założycielami byli:

Elżbieta T. Dutková, Zbyhnev Stebel, Ryszard Zwiewka, Mariana Jakubčová, František Letenay i Pavol Šramko.

W regionach odbyły się pierwsze konferencje: w Koszycach prezesem Klubu został wybrany Tadeusz Błoński, w Bratysławie Zbyhnev Stebel a w Martinie Cezary Torebko.

Pierwszy Kongres Klubu Polskiego odbył się 16 kwietnia 1994, podczas którego przyjęto plan pracy na najbliższe lata i wybrano władze klubu. Prezesem Klubu Polskiego wybrano Ryszarda Zwiewkę a wiceprezesem Elżbietę T. Dutkovą. W skład Rady Klubu weszli: prezes, wiceprezes oraz prezesi klubów regionalnych w Martinie, Koszycach i Bratysławie.

Pierwsza kadencja władz klubu była ukierunkowana na uwiarygodnienie klubu w oczach administracji rządowej Republiki Słowackiej i Rzeczypospolitej Polskiej, nawiązanie współpracy ze Wspólnotą Polską i innymi organami i organizacjami obu państw. Ten trudny pierwszy okres Klub przeżył jeszcze bardziej zintegrowany. W Bratysławie zorganizowano Dni Kultury Polskiej, w Koszycach Dni Muzyki Polskiej, w Martinie Dni Młodzieży Polonijnej, które dzisiaj mają już swoją stałą tradycję.

Podstawowym zadaniem było jednak dotarcie z informacjami do co największej liczby Polaków rozproszonych po całej Słowacji. Jedynym możliwym środkiem do osiągnięcia tego celu było wydawanie własnego czasopisma.

7 lutego 1995 na Ministerstwie Kultury zarejestrowano nasz miesięcznik społeczno-kulturalny Polaków w Republice Słowackiej MONITOR POLONIJNY. Redaktorem naczelnym została Danuta Meyza-Mariušiaková. Numer zerowy wyszedł w grudniu 1995 roku.

W tym miejscu należy przypomnieć, że Waldemar Oszczęda z Żyliny już w listopadzie 1994 r. z własnej inicjatywy zaczął redagować i wydawać, jak sam ją nazwał, gazetę niecodzienną Polaków na Słowacji „SKIERKA”. Waldemar Oszczęda w trudnych warunkach, z pomocą całej rodziny wydał kilkanaście numerów, które dotarły dzięki pomocy ambasady RP do wielu polskich domów na Słowacji.

 

W listopadzie 1996 odbył się w Koszycach II Kongres Klubu Polskiego. Kolejne kongresy odbywały się:

  • w październiku 1998 w Bratysławie
  • w październiku 2000 w Martinie
  • w listopadzie 2002 w Bratysławie

 

Kolejnymi prezesami Klubu Polskiego byli:

  • pierwszy prezes od 1994 do 1996 roku – Ryszard Zwiewka
  • od 1996 do 1998 roku – Elżbieta T. Dutková
  • od 1998 do 2000 – Lidia Grala – Bednarčik
  • od 2000 do 2002 – Lidia Grala – Bednarčik
  • i na kadencję 2002 – 2004 została wybrana – Lidia Grala – Bednarčik

 

Prezes Klubu Polskiego

Z przyjemnością witam Państwa na stronie internetowej Klubu Polskiego na Słowacji. Jesteśmy młodą organizacją, która zrzesza Polaków i ich przyjaciół w Republice Słowackiej. Staramy się iść z biegiem czasu i postanowiliśmy wykorzystać tę formę prezentacji, jaką daje internet. Dzięki temu zapoznacie się Państwo z tym, co klub robił, robi i co planuje w najbliższej przyszłości. Jesteśmy otwarci na współpracę, wszelkiego rodzaju sugestie i chętnie spotkamy się z Państwem na imprezach przez nas organizowanych. Mam nadzieję, że nasza oferta zainteresuje Państwa i dojdziecie do wniosku, że chcielibyście z nami coś przeżyć.

Lidia Grala Bednarčík

Prezes Klubu Polskiego na Słowacji

 

 

Przedstawienie działaczy Klubu Polskiego

Rada Klubu Polskiego

W skład Rady Klubu Polskiego wchodzi prezes klubu, dwóch wiceprezesów oraz prezesi poszczególnych klubów regionalnych:

Prezes KP – Lidia Grala Bednarčík

Wiceprezes KP – Zuzanna Fajthová

Wiceprezes KP i jednocześnie Prezes KP Koszyce – Tadeusz Błoński

Prezes KP Bratysława – Małgorzata Wojcieszyńska

Prezes KP Martin – Irena Zacharová

Prezes KP Nitra – Romana Gregušková

 

Lidia Grala-Bednárčik Prezes Klubu Polskiego w Słowacji

Urodziła się w Łochowie. Posiada średnie wykształcenie ekonomiczne. W latach 1980 -1986 pracowała jako handlowiec w Przedsiębiorstwie Handlu Zagranicznego „Varimex”. Po wyjściu za mąż, w 1986 roku, zamieszkała na stałe w Bratysławie. Ma dwóch synów. W latach 1989-1991 pracowała w Ośrodku Informacji i Kultury Polskiej w Bratysławie, a w latach 1991-1998 w Biurze Radcy Handlowego Ambasady RP. Od sierpnia 1998 roku pracuje w Przedstawicielstwie Polskich Linii Lotniczych „LOT”. W latach 1996-1998 była prezesem bratysławskiej regionalnej organizacji, a od 17 października 1998 pełniła funkcję prezesa Klubu Polskiego. Na stanowisko prezesa Klubu Polskiego Stowarzyszenia Polaków i ich Przyjaciół w Słowacji została ponownie wybrana na V Kongresie klubu w listopadzie 2002 roku.

Zamierza kontynuować działania zmierzające do integracji Polonii w Słowacji. Szczególną uwagę pragnie zwrócić na dzieci i młodzież polonijną, dla której będą przygotowywane różnego rodzaju imprezy i kółka zainteresowań. W planach znajdują się również pobyty studyjne dla najlepszych uczniów szkółek polonijnych, co niewątpliwie będzie wspaniałą nagrodą za ich pracę i wysiłek. W dalszym ciągu będzie realizować prezentację znanych w Słowacji osób polskiego pochodzenia, przedstawiając ich życiowy dorobek w Słowacji i w Polsce.

 

Wiceprezes Klubu Polskiego w Słowacji

Zuzanna Fajth

(nie dostarczyła materiałów)

 

Tadeusz Błoński

Wiceprezes Klubu Polsiego i Prezes Klubu Polskiego region Koszyce

Urodził się w 1947 r. W roku 1972 ukończył studia na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Obecnie pracuje w Katedrze Wzornictwa Przemysłowego Wydziału Sztuki na Uniwersytecie Technicznym w Koszycach. Jako artysta realizuje się w dziedzinach sztuk wizualnych oraz form przemysłowych, uprawia malarstwo, rysunek i wzornictwo. Ma na swoim koncie wiele wystaw, swoje prace prezentował m.in. w Słowacji, Polsce, Czechach, Włoszech i w Japonii. Zrealizował wiele projektów w dziedzinie wzornictwa przemysłowego oraz w dziedzinie komunikacji wizualnej. Działalność w Klubie Polskim rozpoczął w chwili jego powstania w 1994 r., jako jego wiceprezes. Równocześnie od czterech kadencji pełni funkcję prezesa Klubu Polskiego Region Koszyce. Jest inicjatorem i organizatorem Dni Kultury Polskiej w Koszycach. Działa aktywnie na rzecz współpracy artystycznych środowisk polonijnych w świecie, poprzez udział i organizowanie szeregu imprez kulturalnych zarówno w Słowacji, jak i poza jej granicami.

 

Małgorzata Wojcieszyńska

Prezes Klubu Polskiego region Bratysława

Urodziła się i mieszkała we Wrocławiu. Ukończyła studia na Uniwersytecie Wrocławskim na Wydziale Pedagogiczno – Historycznym. Po wyjściu za mąż w 1995 r. zamieszkała w Bratysławie. Pracuje jako dziennikarka współpracując m.in. z gazetą SME i innymi mediami w Słowacji i za granicą. Pracę w Klubie Polskim rozpoczęła w 1996 r. prowadząc zajęcia języka polskiego w Szkółce Piątkowej. Po objęciu stanowiska prezesa klubu bratysławskiego w roku 2000 podjęła starania mające na celu integrację Polaków mieszkającychi w Bratysławie i okolicy, którzy do tej pory nie mieli okazji zaprzyjaźnić się z Polonią w Słowacji. Nawiązała bliższą współpracę z Polakami mieszkającymi w Wiedniu. Przygotowywała imprezy mające na celu dotarcie do szerokiej rzeszy odbiorców polskiej kultury i zwyczajów. Od 1999 roku przygotowuje Bal Polski.

 

Irena Zacharová

Prezes Klubu Polskiego region Martin

Urodziła się w Gdańsku. Po skończeniu Technikum Ogrodniczego w Pruszczu Gdańskim wyjechała do Bułgarii na studia ogrodnictwa i uprawy winorośli. W 1981 roku wyszła za mąż. Od roku 1984 mieszka w Słowacji w rodzinnej miejscowości swojego męża. Pracowała najpierw w Ogrodzie Botanicznym przy Słowackim Muzeum Narodowym w Martinie, potem w Instytucie Doświadczalnym Buraka Cukrowego w Buczanach. Obecnie prowadzi prywatną działalność gospodarczą, zajmując się tłumaczeniem z języka polskiego, słowackiego i bułgarskiego. Ma troje dzieci.

Jest członkiem Klubu Polskiego od początku jego istnienia. Była pierwszym prezesem Klubu Polskiego w Martinie.

 

Romana Gregušková

Prezes Klubu Polskiego region Nitra

Urodziła się Tarnowie. Wykształcenie podstawowe i średnie uzyskała w Polsce. W 1984 r. ukończyła w Moskwie studia wyższe na kierunku technolog – mikrobiolog. Obecnie jest pracownikiem techniczno – naukowym w Katedrze Ochrony Roślin w Słowackiej Akademii Rolniczej w Nitrze. Jest mężatką, ma dwoje dzieci.

W 1999 roku nawiązała kontakt z Polakami mieszkającymi w Nitrze i jej okolicach, a następnie zainicjowała działalność zmierzającą do konsolidacji środowiska polonijnego, co doprowadziło do powołania jesienią 2000, na kongresie Klubu Polskiego, samodzielnego Klubu Polskiego region Nitra.

 

Anna Tothová

Przedstawiciel Klubu Polskiego do spraw współpracy z Ministerstwem Kultury RS

 

Renata Majerčiková

księgowość „Monitora Polonijnego“

 

Kluby regionalne

Klub Polski Region Bratysława

Prezes klubu: Małgorzata Wojcieszyńska

Wiceprezes: Maria Kadleček

Skład zarządu:

Beata Wojnarowska

Danuta Meyza- Marušiaková

Ryszard Zwiewka

Włodzimierz Butowski

Dariusz Gleb

 

W Bratysławie jest największe skupisko Polaków mieszkających na Słowacji. Klub zrzesza nie tylko Polaków, ale i ich słowackie rodziny, jak też sympatyków – Słowaków, których przybliża do nas zainteresowanie polską kulturą. Bratysławski klub liczy ponad 60 członków. Ponieważ klub nie posiada swojego pomieszczenia spotkania odbywają się w kawiarniach, klubach zaprzyjaźnionych organizacji, bądź też czasami w sali Instytutu Polskiego w Bratysławie. Spotkania odbywają się raz w miesiącu albo na imprezach organizowanych przez klub.

Pierwszą imprezą klubu w nowym roku jest Noworoczne Spotkanie, które odbywa się w styczniu. Na tym spotkaniu prezentowany jest program klubu na najbliższy rok. Po części oficjalnej jest czas na nieformalne rozmowy. Nie brakuje też smakołyków upieczonych przez Polki.

Kolejną imprezą bratysławskiego klubu jest Bal Polski organizowany od roku 1998. Dzień przed balem zainteresowani spotykają się, żeby przećwiczyć kroki poloneza, aby tradycji stało się zadość. Nad choreografią kroków do poloneza czuwa Beata Wojnarowska – była tancerka polskich i słowackich zespołów ludowych. Bal oficjalnie zaczyna się polonezem, który co roku prowadził Ambasador RP Jan Komornicki wraz z Prezesem Klubu Polskiego Lidią Grala – Bednarčik.

Na balu nie może zabraknąć polskich przysmaków: śledzi przygotowywanych przez Polaków, bigosu z polską kiełbasą oraz polskich napojów. Na balu do tańca gra zespół słowacki, który ma w swoim repertuarze polskie utwory (ostatnio to był zespół Petra Kuštara) oraz dysktoteka z polskimi i światowymi hitami. Po północy odbywa się loteria z atrakcyjnymi nagrodami ufundowana przez zaprzyjaźnione polskie i słowackie firmy. Na bal przyjeżdżają przedstawiciele Polonii austriackiej. Na drugim balu zaszczycił nas swoją obecnością Premier RS Mikulaš Dzurinda z małżonką, na trzecim balu był obecny poseł Jirko Malcharek z żoną – Polką.

Klub korzysta z atrakcyjnego położenia Bratysławy w rejonie Małych Karpat i organizuje imprezy turystyczne: piesze wycieczki w góry albo wyjazdową imprezę połączoną z noclegiem i wieczornym spotkaniem przy ognisku tak jak to miało miejsce wiosną 2001 i wiosną 2002, kiedy członkowie klubu bratyslawskiego wraz z przedstawicielami Polonii z Wiednia wyjechali do Modrej – Harmonii na dwudniową wycieczkę.

W maju i czerwcu odbywają się Dni Polskie w Bratysławie, które w 1998 zainicjowała ówczesna prezes klubu bratysławskiego Lidia Grala – Bednarčik wtedy jeszcze jako Dni Polskiej Muzyki. Następny prezes – Grażyna Laščeková kontynuowała pomysł swojej poprzedniczki i projekt poszerzyła o inne formy prezentowania kultury włączając do programu wystawę malarstwa. W roku 2001 następny prezes – Małgorzata Wojcieszyńska program przygotowała adresując poszczególne imprezy do różnych odbiorców: miłośników filmu, muzyki dawnej, poważnej, gospel, jazzu, pantomimy. Dodatkowo został przygotowany program dla dzieci z okazji Dnia Dziecka – seans filmu „Bolek i Lolek na Dzikim Zachodzie“. Na tę imprezę zostały zaproszone dzieci z domów dziecka, domów opieki specjalnej i bratysławskich szkół. Spotkanie z dziećmi otworzyła małżonka Premiera RS – Eva Dzurindová. Kolejny seans „Bolka i Lolka“ przeznaczony był dla dzieci mniejszości narodowych a w tym czasie przedstawiciele mniejszości narodowych mieszkający w Bratyslawie oraz przedstawiciele Ministerstwa Klutury RS spotkali się na nieformalnym spotkaniu w kawiarni.

Dni Polskie cieszyły się dużym zainteresowaniem publiczności. Na przedstawieniach obecni byli ludzie świata filmu. Na zakończenie imprez na koncert muzyki dawnej przybyli do Lustrzanej Sali Pałacu Prymasowskiego Minister Kultury RS Mlian Kňažko i Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP Kazimierz Ujazdowski. Imprezy były monitorowane przez słowackie media. Do współpracy udało nam się zaangażować Miejski Ośrodek Kultury Miasta Bratysława, Miejskie Muzeum, Słowacki Instytut Filmowy, Ministerstwo Kultury RS, Ambasadę RP w RS oraz Instytut Polski w Bratysławie. Patronat nad imprezami przyjął J.E. Nadzwyczajny i Pełnomocny Ambasador RP w RS Jan Komornicki.

W 2002 roku Dni Polskie otwierał Prezydent RP A. Kwaśniewski w obecności Prezydenta RS R.Schustera i Prezydenta Bratysławy J.Moravčika. Pierwszą imprezą przygotowaną przez klub bratysławski była wystawa fotorgafii pani Marii Holoubkovej – Urbasiówny – 104 letniej Polki mieszkającej w Trenczynie, która uważana jest za pierwszego fotografa na Słowacji.

Na następny dzień odbył się koncert grupy Brathanki. W ofercie muzycznej podczas Dni Polskich w Bratysławie nie zabrakło jazzu – do stolicy Słowacji przybył Marek Bałata, który wystąpił z własnym programem i w duecie z Petrem Lipą.

Podczas Dni Polskich odbyło się spotkanie z Ernestem Bryllem, który został zasypany pytaniami dotyczącymi powstania musicalu „Na szkle malowane“. Na następny dzień odbyło się ostatnie przedstawienie w Teatrze Narodowym „Szkła“, jak mawia E. Bryll, z udziałem Michala Dočolomanskiego w roli Janosika. Po spektaklu wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP – A.Jakubowska wręczyła odznaczenia za zasługi dla polskiej kultury dla M. Dočolomanskiego i D.Jamricha – Dyrektora Generalnego Teatru Narodowego w Bratysławie.

Podczas Dni Polskich odbywały się w bratysławskim Hotleu Dukla Dni Polskiej Kuchni, gdzie gotowali polskie potrawy kucharze z Hotelu Wyspiański z Krakowa.

Na zakończenie Dni Polskich w Bratysławie wystąpił Teatr Współczesny Pantomimy z Wrocławia z przedstawieniem adresowanym do dzieci z okazji ich święta „Komedia o pięknej Molirindzie“.

Również w rkoku 2002 imprezy pod hasłem Dni Polskie zyskały wielu zwolenników a dzięki medialnej współpracy z TV Markiza, Radiem Rock FM i gazetą SME o polskich przedsięwzięciach dowiedziały się rzesze mieszkańców Słowacji.

Klub Polski zajmuje się pracą z dziećmi. W każdy piątek podczas roku szkolnego odbywają się zajęcia nauki języka polskiego. W Bratysławie trzy nauczycielki pracują z trzema grupami wiekowymi: z dziećmi w wieku przedszkolnym pani Ewa Sipos, nauczanie początkowe – pani Małgorzata Wojcieszyńska, grupa najstarsza – pani Danuta Wieczorek. Zajęcia odbywają się w Instytucie Polskim oraz w Bibianie. W ramach działalności klubu bratysławskiego p. Beata Wojnarowska prowadziła zajęcia tańców ludowych. Dzieci występowały podczas Dni Polskich w 2000 roku ze znanym słowackim zespołem Diabolské husle. Niestety, z powodu braku pomieszczeń, gdzie mogłyby się odbywać próby, zajęcia zostały zawieszone.

Co roku we współpracy ze Wspólnotą Polską oraz Wydziałem Konsularnym Ambasady RP w RS klub przygotowuje paczki z upominkami na imprezę Mikołajową.

Koniec roku szkolnego zazwyczaj połączony jest z imprezą wyjazdową bądź dwudniową w rejon Małych Karpat albo jak to miało miejsce w 1999 przejażdżką statkiem po Dunaju. Na jesień 1999 roku dzieci ze Szkółki Piątkowej wyjechały do zaprzyjaźnionego Domu Dziecka do Krakowa, gdzie spędziły wekeend na wycieczkach, zwiedzaniu miasta. Na tego typu wycieczki zostają wykorzystane pieniądze zebrane podczas loterii na Balu Polskim.

Praca nauczycielek Szkółki Piątkowej oceniana jest bardzo wysoko. Największym sukcesem są wygrywane olimpiady i zdane egzaminy na studia do Polski. Tą ciężką pracą zajmuje się p. Danuta Wieczorek, która często wyjeżdża z młodzieżą na szkolenia do Polski (patrz: Oświata)

 

Kontakt z Klubem Polskim region Bratysława:

Prezes klubu – Małgorzata Wojcieszyńska

tel. 0 31 5602891, tel. kom. 0905 62 30 64

Wiceprezes – Majka Kadleček – 0903 26 57 95

Nauczycielki Szkółki Piątkowej:

Danuta Wieczorek – 02/ 55 41 47 02

Ewa Sipos 0903 70 73 70

Małgorzata Wojcieszyńska – jw.

kierunkowy na Słowację 00 421, kierunkowy do Bratysławy 02

Klub Polski Region Koszyce

Prezes Klubu Polskiego Region Koszyce

Tadeusz Z.Błoński

 

Wiceprezes

Halina Zemko

 

Skład zarządu:

Jadwiga Gašpar

Urszula Zomerska Szabados

 

Klub zrzesza nie tylko Polaków mieszkających w Koszycach, ale i w Preszowie, Bardejowie, Michalowcach, Rożniawie czy Popradzie. To „promieniowanie“ działalności klubu koszyckiego jest tak szerokie dzięki imprezom – Dni Kultury Polskiej w Koszycach, które zyskały swój status.

Członkowie klubu spotykają się regularnie co drugi tydzień. Na jesień, gdy przygotowują imprezy kulturalne – co tydzień. Klub ma swoje pomieszczenia na spotkania we Wschodniosłowackiej Galerii na ulicy Alžbetinej č.22

Dni Kultury Polskiej w Koszycach – to seria imprez, podczas których w ciągu 3 dni (wystawy plastyczne-dluzej) jest prezentowana polska kultura. W Koszycach prezentowane są: sztuka wizualna, teatr, balet, koncerty i film polski. Imprezy są dużym wydarzeniem kulturalnym życia mieszkańców Koszyc. Od początku patronat nad tymi imprezami przyjął Rudolf Schuster (były prezydent miasta Koszyce, obecnie Prezydent RS) oraz ambasador RP. Rudolf Schuster na imprezach zawsze starał

się być obecny, co oczywiście łatwiej mógł zrealizować, gdy był prezydentem Koszyc, ale już nawet jako Prezydent Słowacji przyjął zaproszenie i wziął udział w nieformalnym spotkaniu z Polakami, którzy spotkali się na

koszyckich imprezach w 1999 roku. Obecność Prezydenta i ambasadora zawsze podnosi prestiż imprez i przyciąga do Koszyc innych gości znanych w świecie kultury i dyplomacji.

W Koszycach działa „Szkółka Piątkowa“ czyli nauczanie języka polskiego w grupach wg wieku. Zajęcia odbywają się w czwartki i piątki w pomieszczeniach Klubu na ul.Alžbetinej 22. Zajecia prowadzi mgr Halina Zemko. Atmosfera w stosunku do klubów mniejszości narodowych w Koszycach jest bardzo życzliwa. Tu powstała pierwsza w tym kraju organizacja skupiająca wszystkie mniejszości ewidowane w mieście (9 mniejszości) – Klub Mniejszości Narodowych. Prezesem tego klubu jest wiceprezes Klubu Polskiego Region Koszyce – Anton Glezgo. Polacy mieszkający w Koszycach spotykają się więc nie tylko na własnych imprezach, ale też na imprezach innych klubów. Między tymi klubami panuje życzliwa atmosfera współpracy.

 

Pozostałe imprezy

W 2001 roku GUS /Galeria Artystów Spisza/ wspólnie z koszyckim Klubem Polskim po raz pierwszy zorganizowała międzynarodowy plener artystów malarzy w Słowackim Raju, na który przyjechali przedstawiciele z Węgier, Polski i Słowacji.

Klub Polski w Koszycach oprócz imprez tradycyjnych

organizuje okazjonalne wystawy malarstwa, rzeźby, rysunku, grafiki, fotografii i innych działań multimedialnych. Oprócz prezentacji w Koszycach koszycki Klub Polski współorganizuje wystawy w innych miastach regionu wschodniej Słowacji. Jako przykład warto wspomnieć wystawę malarstwa Elżbiety Halasa Swis w Gelnicy i w Spišskej Novej Vsi ,gdzie również prezentował grafikę Andrzej Zalecki a wcześniej również Tadeusz Nuckowski.

W grudniu w Koszycach odbywa się impreza pod nazwą Dzień Ludzkich Praw. W tym dniu odbywa się koncert pod patronatem wicepremiera, ministra kultury. Klub Polski w tej imprezie bierze czynny udział. W 2000 roku występowała Ula Szabadosová.

W koszycach odbywa się też konkurs poezji recytowanej dla mniejszości narodowych przez najmłodszych przedstawicieli tych mniejszości. W 2000 roku dziewczynki z Klubu Polskiego zdobyły nagrody w tym konkursie.

Cykliczną imprezą jest również konkurs poezji recytowanej „Slovo bez hranic“dla mniejszości,gdzie każdy może prezentować poezję i prozę w jezyku ojczystym. W tym roku będzie to już 6 rocznik, w którym oprócz naszego jezyka możemy usłyszeć ciekawe interpretacje w języku słowackim, wegierskim, czeskim, romskim, rusińskim ,bułgarskim, hebrajskim, niemieckim, angielskim. Jest to impreza, której pomysłodawcą i patronem jest prezydent Koszyc-Stare Miasto J. Suli. Dzięki długoletniej bardzo dobrej współpracy z Galerią Sztuki Współczesnej w Przemyślu, która była i jest inicjatorem i organizatorem wielu artystycznych imprez, w których aktywnie klub brał udział. Oprócz corocznych Miedzynarodowych Konfrontacji Plastycznych w Slonnem wymienić należy najbardziej znaczące:

4.Miedzynarodowe Biennale Malarstwa Euroregionu Karpaty „Srebrny“

Czworokąt „Przemyśl 2000“, gdzie prezentowana była aktualna twórczość artystów z Polski, Słowacji, Rumunii, Ukrainy i z Węgier. Bienale po raz pierwszy w tej edycji było pokazane nie tylko w Polsce, ale po raz pierwszy rowież w Lwowie, Debrecenie i w Koszycach.

Kontakt z Klubem Polskim region Koszyce:

Prezes klubu: Tadeusz Z. Błoński – tel.055 6362993 – tel. kom.0903 626299

Wiceprezes: Anton Glezgo – tel. 055 6717691

Nauczyciel „Szkółki Piątkowej“: Halina Zemko – tel.055 6783022

Klub Polski Region Martin

 

Prezes Klubu Polskiego

Irena zacharová

 

Klub zrzesza Polaków i ich przyjaciół z Martina i okolicy, z Żyliny i okolicy i z Namestowa.

 

Siedziba klubu:

Kultúrne centrum , ul. P.O. Hviezdoslava 5, 036 01 Martin

Tel: 043/4132274

W siedzibie tej odbywają się spotkania klubowe: ostatnia środa miesiąca o godz. 16.30 oraz szkółka j.polskiego : co środę od 16.30. Mamy tam małą bibliotekę.

 

Imprezy stałe : Zlot Młodzieży Polonijnej – co roku we wrześniu

Dni kultury polskiej w ramach Dni Miasta Martin – listopad

Wieczór kolęd – spotkanie mikołajkowo-wigilijne z polskimi tradycyjnymi potrawami i zwyczajami

Czerwcowy piknik związany z Międzynarodowym Dniem Dzieci i zakończeniem roku szkolnego w szkółce

Wspólne spotkanie noworoczne – w styczniu – z Czechami i Bułgarami, których organizacje działają też w Centrum Kultury

Co roku kilka dzieci wyjeżdża na kolonie do Polski.

Młodzież uczestniczy w obozach organizowanych w Polsce przez Wspólnotę Polską.

Obecnie 2 osoby studiują w Polsce.

 

Imprezy okolicznościowe: wspólne wyjścia do kina i teatru na sztuki polskie, spotkania w rodzinach, uczestnictwo w imprezach innych zaprzyjaźnionych klubów i organizowanych przez Centrum kultury, wyjazdy do Bratysławy i Koszyc na imprezy polonijne.

 

Kontakt:

Prezes klubu : Irena Zacharová, Tel/faks: 043/ 4293655, e-mail: pirin@nextra.sk

Wiceprezes Waldemar Sędłak

Nauczycielka: Izabela Štefková, Tel. 043/ 4289075, 0905 213674,

e-mail: izabela.stefkova@post.sk

Klub Polski Region Nitra

Zarząd Klubu Polskiego region Nitra

 

Prezes klubu:

Romana Gregušková

 

Wiceprezes:

Arkadiusz Antoniewicz

 

skarbnik:

Teresa Sipciak

 

Klub powstał w 1999 roku, oficjalnie został zarejestrowany w 2000 roku podczas Kongresu. Klub liczy 38 osób, ale sukcesywnie powiększa swoje szeregi, bowiem dobre imię klubu i atrakcyjne imprezy przyciągają zainteresowanych Polaków i Słowaków. Na początku działalność klubu ograniczała się do zajęć języka polskiego dla dzieci. To połączyło nie tylko dzieci, ale i dorosłych. Teraz przychodzą do klubu też starsi mieszkańcy Nitry. Trzeba dodać, że rownież msze w języku polskim w nitrzańskiej katedrze jednoczą Polaków.

Początki były trudne, ale dzięki temu, że jeden z członków klubu uczy gry w tenisa, Klub Polski zaczął spotykać się w klubie tenisowym. Teraz mają swoją siedzibę w Domu Kultury .Domino: w Nitrze przy ulicy Stefanikovej. Co 2 tygodnie odbywają się zajęcia w polskiej szkółce ktore prowadzi pani Irena Ciganova od godz.16.30 do godz.18.00 a od godz.18.00 do godz.19.00 odbywaja sie zajecia zespolu tancznego .Krakowiak: ktore prowadzi pani Radka Fabriova.

Corocznie podczas dni miedzynarodowej Teatranej Nitry dzieci i moldziez przygotowują swój program teatralno-taneczny.

W Nitrzanńkiej Katedrze odprawiana jest polska msza, którą celebruje ks.Stanislaw Ługowski, w tym roku błla połączona z wigilijnym opłatkiem.

Kontakt z Klubem Polskim Region Nitra:

Prezes klubu: Romana Gregušková

Wiceprezes: Arkadiusz Antoniewicz

Nauczyciel „Szkółki Piątkowej“

Klub Polski region Środkowe Poważe

 

Prezes:

Renata Straková

 

Wiceprezes:

Zbigniew Podleśny (Dubnica nad Vahom),

Danuta Cingelová (Pov. Bystrica)

Renata Straková (Trenčin)

 

O pierwszych krokach nowopowstałego oddziału Klubu Polskiego w regionie Środkowego Poważa

 

W naszym zgrupowaniu zrzeszamy Polaków oraz członków ich słowackich rodzin z obszaru obejmującego dolinę Wagu o rozciągłości ok. 75 km – od Dolnego Srnia przy Nowym Mieście n/Wagiem, Trenczyna, Dubnicy aż po Poważską Bystrzycę i Puchow. Większość z nas żyje w mieszanych związkach małżeńskich i już dawno odczuwaliśmy wielką potrzebę kontaktów z rodakami, potrzebę odnowienia lub wprowadzenia do swoich rodzin polskiej mowy, obyczajów i tradycji. Ale główną z przyczyn zainicjowania naszych spotkań były i są rozmowy w języku ojczystym z ludźmi, którzy mają podobne problemy. Chcemy pomagać sobie nawzajem, zbliżyć się do siebie, zaprzyjaźnić i czuć się jak jedna wielka rodzina.

Po raz pierwszy pragnienie odnalezienia się Polaków zamieszkałych w regionie Środkowe Poważe wyraził w swym liście do „Monitora Polonijnego” z dnia 12.01.2000 p. Zbigniew Podleśny z Dubnicy n/Wagiem. Czytamy w nim m. in.: „Istnienie trzech klubów polskich to stanowczo za mało. Pracując na Orawie zauważyłem, że żyjący w tym regionie Polacy zapominają już mowę polską. Nie są zorganizowani, nie mają z kim porozmawiać po polsku. Taką sytuację można zauważyć i na Środkowym Poważu, gdzie obecnie żyję. Zaapelujcie o stworzenie nowych klubów polskich. Na pewno wywołałoby to reakcje ze strony czytelników „Monitora Polonijnego”. Pomożecie dobrej sprawie, pomagając w ich zorganizowaniu…”

Na apel zintegrowania się Polaków zamieszkałych w naszym regionie zareagowały panie Pavlasková i Straková z Trenczyna, które umieściły w lokalnym tygodniku ogłoszenie o planowanym spotkaniu. Na pierwsze spotkanie przybyło 10 osób – przeważnie z okolic Trenczyna i Dubnicy. Wszyscy obecni przedstawili swój krótki życiorys – pochodzenie, w jaki sposób znaleźli się na Słowacji, jak długo tu żyją, jakie mają rodziny, czy mają możliwość rozmawiać po polsku. Poruszone były również tematy możliwości uzyskania podwójnego obywatelstwa, sprawy świadczeń socjalno – zdrowotnych, uwagi dotyczące Karty Polaka, możliwość wysyłania dzieci na polskie kolonie. Wśród obecnych odczuwało się entuzjazm oraz pragnienie przeistoczenia naszego zgrupowania w nowy, regionalny Klub Polski. Do prowadzenia korespondencji z Monitorem Polonijnym upoważniony był p. Zbigniew Podleśny. Uzgodniliśmy też regularne, comiesięczne spotkania i ich miejsce oraz ogłosiliśmy ten fakt w najbliższym numerze Monitora Polonijnego.W ten właśnie sposób rozpoczęła się nasza działalność.

Od czerwca 2001 do chwili obecnej odbyło się 11 kolejnych spotkań różnego charakteru – od typowo organizatorskich po spotkania typu rodzinnego w plenerze przy ognisku czy w rodzinnym domu oraz te największe – z okazji świąt. Do dziś borykamy się z problemem uzyskania na stałe odpowiedniego lokalu na miejsce naszych spotkań. Bardzo ważnym spotkaniem w krótkiej historii naszego zgrupowania było to listopadowe w ubiegłym roku w Trenczynie, kiedy to przyjęły zaproszenie panie z Bratysławy: prezes Klubu Polskiego p. Lidia Grala – Bednárčik, redaktor naczelna Monitora Polonijnego p. Joanna Nowak – Matloňová oraz p. Danuta Wieczorek, która przedstawiła możliwości edukacji naszych dzieci w szkółce języka polskiego. Wówczas w obecności Pani Prezes powstał Tymczasowy Komitet naszego zgrupowania oraz – do czasu uzyskania statusu samodzielnego regionu klubu – zostaliśmy włączeni do Klubu Polskiego jako pododdział KP Region Bratysława.

Przełomowym spotkaniem był polski Św. Mikołaj dnia 05.12.2001 w Dubnicy n/Wagiem z udziałem kierownika Wydziału Konsularnego w Bratysławie p. dr Wojciecha Bilińskiego oraz prezes Klubu Polskiego p. Lidii Grali – Bednarčik. Przybyła rekordowa liczba Polaków z naszego regionu – 28 dorosłych i sześcioro dzieci. Dzięki inicjatywie i zaangażowaniu naszych aktywnych członków, szczególnie tych zamieszkujących Dubnicę, w pięknie udekorowanej sali, przy bogato i po staropolsku zastawionych stołach, dzieląc się opłatkiem, rozdając podarunki i śpiewając polskie kolędy, spędziliśmy piękne i wzruszające chwile w rodzinnej atmosferze. Przy stole zasiedli rodacy z najbardziej odległych zakątków naszego regionu.

Kolejne spotkania odbywały się w mniej licznym gronie, ale w równie przyjaznej atmosferze. Omawiano na nich kwestie kontaktów z Wydziałem Konsularnym, plany rozszerzenia bazy członkowskiej klubu i działań na przyszłość. Na każdym ze spotkań staramy się podtrzymać tradycję wspólnego śpiewania znanych polskich piosenek biesiadnych lub turystycznych, odświeżając w pamięci zapomniane już teksty. Jesteśmy bardzo rozśpiewaną grupą. Dzięki inicjatywie i gościnności p. Władysława Reka i jego małżonki spędziliśmy w czerwcu b.r. w ich domku w lesie w okolicy Trenczyna bardzo miłe chwile na łonie natury – tym razem wraz z rodzinami. Po raz pierwszy przybyło więcej dzieci – nawet kilkumiesięczna córeczka państwa Pietrasiów. Zaproszenie przyjął również pan konsul dr Biliński, który przywiózł dwóch polskich studentów z Wrocławia, zbierających informacje o życiu Polonii na Słowacji. Pomimo deszczowej pogody humory wszystkim dopisywały, śpiewaliśmy przy akompaniamencie