BLIŻEJ POLSKIEJ KSIĄŻKI
Świadomość różnorodności zainteresowań czytelniczych to nie lada problem dla autorki tej rubryki, która chciałaby wszystkim dogodzić, każdemu podpowiedzieć tytuł tej jego książki, a jednocześnie zdaje sobie sprawę, że to niemożliwe. Pozostaje więc tylko nadzieja, że strzał w ciemno trafi w cel.
Uwagę zainteresowanych historią Polski pragnę skierować na książkę Dariusza Fabisza Generał Lucjan żeligowski (1865 – 1947). Działalność wojskowa i polityczna (Wydawnictwo D i G, Warszawa 2007). Autor, wykorzystując materiały źródłowe i literaturę, przedstawia w niej wpisaną w kilka epok biografię gen. żeligowskiego, dowódcy Dywizji Litewsko-Bałoruskiej, która w październiku 1920 roku ruszyła na Wilno.
Bohater książki odegrał też ważną rolę jako minister spraw wojskowych, który ułatwił piłsudczykom przygotowanie przewrotu majowego. Ale autor jego biografii pokazuje także pozawojskową i pozapolityczną działalność generała, który po odejściu z wojska w 1927 roku zajął się rolnictwem i stał się rzecznikiem idei słowiańskiej.
W czasie wojny przebywał na emigracji, poparł Polskę Ludową i w 1947 roku, po sfałszowanych wyborach, gdy Mikołajczyk przygotowywał się do ucieczki z kraju, podjął decyzję powrotu do Polski. Jak więc widzimy, gen. Lucjan żeligowski był człowiekiem o skomplikowanej biografii, warto więc dowiedzieć się o nim więcej.
W intrygujący świat służb specjalnych i wywiadowczych wprowadza nas Krzysztof Mroziewicz, który podczas trzydziestoletniej kariery dziennikarskiej i dyplomatycznej miał niejednokrotnie okazję znaleźć się w miejscach ogarniętych wojną czy rewolucją.
Czas pluskiew (Wydawnictwo „Sensacje XX wieku”, Warszawa 2007) to opis własnych przeżyć autora, przedstawionych w plątaninie wywiadów, refleksji z pobytów na Kubie, w Panamie, Nikaragui, Indii, Bangladeszu, Sri Lance, na Malediwach, w Afganistanie, Rosji, a także refleksji o Polsce.
W Indiach, gdzie przebywał jako korespondent Polskiej Agencji Prasowej, Mroziewicz był podsłuchiwany przez wschodnioniemieckie STASI, w Afganistanie śledził sowiecki wywiad wojskowy. W Czasie pluskiew znajdzie czytelnik wiele informacji o szpiegostwie i pierwszych szpiegach, o losach tych agentów, którzy przeszli do historii, np. o Macie Hari czy dobrze nam znanym pisarzu Józefie Ignacym Kraszewskim, który za zdradę Prus na rzecz Francji był więziony w twierdzy magdeburskiej.
Obok najnowszych praktyk wywiadowczych, Mroziewicz opisuje też te najdawniejsze, znane Chińczykom już 2,5 tys. lat temu, czy te, którymi się posługiwali Szwedzi, podbijając Europę w XVII wieku. Wiele w tej opowieści szpiegowskiej zaskakujących zbiegów okoliczności, tajemnic, wrogów, których trudno identyfikować, i pięknych kobiet, nie zawsze odgrywających piękne role.
Na koniec informacja o książce, po którą niewątpliwie sięgną entuzjaści prozy czeskiego prozaika Bohumila Hrabala, autora m.in. Pociągów pod specjalnym nadzorem, Obsługiwałem angielskiego króla czy Wesela w domu.
Aleksander Kaczorowski, najlepszy polski znawca Hrabala, tłumacz jego prozy, autor m.in. zbioru esejów, zatytułowanego Praski elementarz i mówiącego o pisarzach związanych z Pragą, wydał w 2004 roku w Wydawnictwie „Czarne” znakomicie napisaną biografię pisarza, noszącą tytuł Gra w życie. Opowieść o Bogumiłu Hrabalu.
Jej punktem wyjścia jest zagadka śmierci Hrabala, który 3 lutego 1997 roku wypadł z okna swego pokoju na piątym piętrze praskiego szpitala na Bulovce. W tej niemal w detektywistyczny sposób napisanej biografii wielkiego czeskiego pisarza Kaczorowski próbuje odpowiedzieć na pytanie, czy człowiek, który tak kochał życie, mógł dobrowolnie z niego zrezygnować.
Odpowiedzi szuka zarówno w życiu, jak i w twórczości czeskiego pisarza, towarzysząc mu od okresu dzieciństwa, przez lata porażek i sukcesów, czasów, gdy „cud zdarza się każdego dnia” i „świat jest piękny do obłędu” po okres „zbytniej gorliwości” i lata, gdy „spowiedzią było pisanie”. Gra w życie to jedna z nie tak znów licznych książek, od których lektury trudno się oderwać.
Danuta Meyza-Marušiak
MP 7-8/2008
