OKIENKO JĘZYKOWE
Czasami mam wrażenie, że polszczyznę (i nie tylko ją) zalewają różne obce wyrazy, zakończone na -ing, np. catering, coaching, lobbing, mobbing, outsourcing, insourcing, co-sourcing, timing (o którym pisałam w numerze listopadowym MP) itd.
Przerażają mnie one niekiedy, bowiem nawet znajomość języka angielskiego, z którego zostały przejęte, nie wyjaśnia mi ich dokładnego znaczenia. A w polszczyźnie, podobnie jak i w innych językach nie tylko słowiańskich, jest ich z każdym dniem więcej i więcej, na dodatek szerzą się z niespotykaną prędkością.
Przecież dziś żadne większe spotkanie czy to rodzinne, czy zawodowe nie obejdzie się bez cateringu, coraz częściej słyszymy o mobbingu np. w miejscu pracy, a lobbing to np. ważna sprawa dla polityków lokalnych, którzy awansowali wyżej. Zatem w tym numerze będzie trochę o konstrukcjach z –ing, do zajęcia którymi zainspirował mnie ciekawy artykuł z niniejszego numeru „Monitora”, zatytułowany „Język słowacki pomaga znaleźć pracę w Polsce”, autorstwa Jakuba Łoginowa, w którym mowa m.in. o outsourcingu usług.
Natrafiając ciągle na terminy z -ing, zaczynamy ich używać i my. Ale czy w pełni świadomie? Czy na pewno orientujemy się, co dokładnie znaczą?
Cząstka –ing w języku angielskim służy do tworzenia form czasu teraźniejszego ciągłego i tzw. rzeczowników odsłownych, które to właśnie przejmowane są często jako terminy przez inne języki, w tym i polszczyznę. Angielski dziś to swoiste esperanto i jeśli ktoś chce zaistnieć na rynkach światowych, musi swe prace i osiągnięcia propagować i publikować właśnie w tym języku, aby mogły one dotrzeć do wszystkich zakątków globu, w tym też, było nie było, do anglojęzycznych Stanów Zjednoczonych, które przez Europejczyków traktowane są często jako wzorzec wszystkiego – demokracji, ekonomii, prawa itp.
Wygodniej zatem nazwać z pochodzenia angielskim (nieważne tu, czy źródłem zapożyczenia jest British English, używany w Wielkiej Brytanii, czy też z American English, rodem z USA) cateringiem usługi, polegające na przygotowywaniu i dostarczaniu na zamówienie gotowych potraw lub na organizacji przyjęć, niż szukać dla nich odpowiedniej polskiej nazwy. Łatwiej określić lobbingiem wywieranie wpływu na organy władzy państwowej w interesie określonych grup politycznych, gospodarczych lub społecznych, zamiast próbować go określić wyszukanymi polskimi nazwami opisowymi.
Terminy z -ing są krótkie i zrozumiałe nie tylko przez użytkowników języka polskiego. Znają je bowiem też użytkownicy innych języków, zarówno ci z grupy germańskiej, jak i ci posługujący się językami romańskimi czy słowiańskimi, co ułatwia porozumienie i kontakty między nimi.
Można zatem stwierdzić, że panoszące się konstrukcje z -ing, to swoisty haracz za globalizację!!! I może zmartwię niektórych, ale myślę, że będzie ich jeszcze więcej.
Czy jestem im przeciwna? Nie do końca. Uznaję ich istnienie w polszczyźnie wtedy, gdy są przydatne, używane we właściwym znaczeniu i pozostają terminami. Ale jeśli stosuje się je w innych kontekstach, to mogą być zupełnie niezrozumiałe, a co gorsza budzić po prostu śmiech. Choć, jak pisał Krasicki, „i śmiech niekiedy może być nauką…” (I. Krasicki, Monachomachia, pieśń V).
A w nowym roku życzę Państwu może nie tyle śmiechu, co uśmiechu na co dzień.
Minisłowniczek użytych –ingów (definicje podaję za www.sjp.pwn.pl, jeśli wyraz taki został w nim odnotowany):
- catering ‘usługa polegająca na przygotowywaniu i dostarczaniu na zamówienie gotowych potraw lub na organizacji przyjęć’
- coaching ‘aktywna współpraca szefa z pracownikiem w celu eliminowania błędów w pracy i wspierania rozwoju pracownika’
- lobbing ‘wywieranie wpływu na organy władzy państwowej w interesie określonych grup politycznych, gospodarczych lub społecznych’
- mobbing ‘prześladowanie podwładnego lub współpracownika w miejscu pracy’ – wyraz nie odnotowany przez słowniki
- outsourcing ‘wyłączanie ze struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa pewnych funkcji i przekazanie ich do realizacji wyspecjalizowanym firmom’
- insourcing ‘włączenie do struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa zadań realizowanych dotychczas poza nim’
- co-sourcing ‘częściowe wyłączanie ze struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa pewnych funkcji i przekazanie ich do realizacji wyspecjalizowanym firmom’– wyraz nie odnotowany przez słowniki
- timing ‘wybór precyzyjnego momentu do rozpoczęcia i wykonania jakiegoś działania z maksymalnym efektem’– wyraz nie odnotowany przez słowniki
Maria Magdalena Nowakowska
