Jubileuszowe, bo organizowane po raz piaty, Dni Polskie w Preszowie odbyły się w dniach 13.10 – 17.10.2020 r. dzięki Instytutowi Polskiemu w Bratysławie, Instytutowi Studiów Środkowoeuropejskich Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Preszowskiego i Interreg Polska-Słowacja. Celem imprezy było przybliżenie szerokiej publiczności kultury polskiej poprzez projekcje filmowe, koncerty, wystawy, wykłady i warsztaty.
Co prawda zagrożenie epidemiczne i wynikające z niego obostrzenia wpłynęły na pewne zmiany w programie, ale pomimo trudnej sytuacji udało się zrealizować większość przedsięwzięć, natomiast pozostała część wydarzeń pojawiła się w sieci.
Jak wiadomo, w tym roku obchodzimy 100. rocznicę urodzin św. Jana Pawła II, dlatego w ramach Dni Polskich ogłoszono konkurs nt. „Śladami św. Jana Pawła II”, w którym udział wzięli studenci Uniwersytetu Preszowskiego w Preszowie oraz uczniowie preszowskich i koszyckich gimnazjów. Uczestnicy przybliżyli sylwetkę i dokonania papieża w prezentacjach wideo bądź w esejach, wskazując na miejsca pamięci na Słowacji, często powołując się na słowa Ojca Świętego, kierowane do młodzieży.
Trzynastego października w jednym z najcenniejszych zabytków Preszowa – konkatedrze św. Mikołaja, przy której znajduje się pomnik papieża, umieszczony na pamiątkę jego pielgrzymki – można było wysłuchać koncertu muzyki sakralnej w wykonaniu sopranistki Moniki Gruszczyńskiej i tenora Bartosza Nowaka, którym towarzyszył zespół instrumentalny Musica Sacra w składzie Radosław Bruliński (skrzypce) i Tomasz Śliwowski (piano).
Wystąpienie, zatytułowane „Koncertowe pieśni sakralne dla papieża Polaka”, stanowiło opowieść o życiu i pontyfikacie Jana Pawła II. Publiczność mogła usłyszeć pieśni, takie jak: „Ave Maria”, „Abba Ojcze”, „Błogosław Boże Papieża” czy ulubioną „Barkę”. Prowadząca koncert Ewa Miedźwiecka, opowiadając o życiu wielkiego Polaka, przytaczała również dotyczące go ciekawostki i anegdoty.
Tego wieczoru preszowianie mogli wysłuchać jeszcze jednego koncertu w Wave – Centrum Kultury Niezależnej, gdzie grali młodzi i utalentowani muzycy, tworzący grupę Parnas Brass Band, inspirującą się muzyką uliczną, wykonywaną przez nowoorleańskie zespoły dęte (koncerty są dostępne online).
Kolejną przypadającą w tym roku rocznicą jest stulecie bitwy warszawskiej, określanej jako „Cud nad Wisłą”. Stąd w programie znalazły się imprezy przywołujące to ważne wydarzenie z historii Polski. Jedną z nich była dyskusja historyków, dotycząca sytuacji Polski i Europy Środkowej po I wojnie światowej, której 15 października w trybie online mogli się przysłuchiwać studenci i wykładowcy Instytutu Studiów Środkowoeuropejskich i Instytutu Historii z UP. Rzeczywistość po traktacie wersalskim przedstawili dr hab.
Andrzej Bonusiak z Uniwersytetu Rzeszowskiego i doc. PhDr. Ľubica Harbuľová, CSc. z Instytutu Historii UP. Panel prowadził prof. PhDr. Peter Káša, CSc. z Instytutu Studiów Środkowoeuropejskich UP. Przybliżono sytuację polityczną Niemiec, Rosji, Ukrainy i Polski, ale uwagę skupiono na formowaniu się granic, w tym także na wojnie polsko-bolszewickiej.
Ciekawe dla studentów okazały się zwłaszcza odwołania do czasów współczesnych, kiedy prelegenci wskazywali, w jaki sposób wydarzenia po I wojnie światowej przedstawiane są dziś, jak wspominają je Polacy i Słowacy. Świetne dopełnienie dyskusji stanowi wystawa „Bitwa Warszawska 1920”, która otwarta będzie do 12 listopada 2020 r. we foyer VŠA Wydziału Filozoficznego UP, przygotowana we współpracy z Biblioteką Uniwersytetu Preszowskiego.
Wśród wydarzeń przygotowanych przez Instytut Studiów Środkowoeuropejskich nie mogło zabraknąć wykładu o polskiej noblistce Oldze Tokarczuk. Jej twórczość od dawna stanowiła zainteresowania badawcze Mgr. Marka Mitki, PhD., który 14 października wygłosił wykład pt. „Olga Tokarczuk na pozadí súčasnej literatury”.
Dorobek laureatki Literackiej Nagrody Nobla został zaprezentowany na tle twórczości innych pisarzy współczesnych, na przykład Andrzeja Stasiuka. Ożywiona dyskusja słowackich studentów nad analizą i interpretacją dzieł Tokarczuk może świadczyć o uniwersalizmie jej utworów.
Z kolei 15. października doktorant mgr Mário Veverka przeprowadził warsztaty tłumaczeniowe (online), podczas których przedstawił specyfikę przekładu tekstów prawnych i urzędowych. Studenci poloniści, biorący udział w worshopie, tłumaczyli między innymi akt notarialny, umowę kupna-sprzedaży nieruchomości, co w przyszłości na pewno zaprocentuje.
Bardzo interesujące było webinarium nt. „Eurofondy menia poľsko-slovenské pohraničie. Spoznajte cezhraničné projekty Interreg”, dzięki któremu internauci mogli zapoznać się ze zrealizowanymi transgranicznymi projektami Interreg. Z prezentacji można się było dowiedzieć o programie rewitalizacji tych obszarów, rekonstrukcji dróg, szlaków turystycznych i ścieżek rowerowych, odrestaurowanych zabytkach, nowych gospodarstwach agroturystycznych czy współpracy dobrosąsiedzkiej.
Gabriela Olchowa
zdjęcia: autorka
