post-title Bursztyn czy jantar?

Bursztyn czy jantar?

Bursztyn czy jantar?

 RETROHITY 

„Już nie ma dzikich plaż, na których zbierałam bursztyny…“ słowa tego znanego przeboju Ireny Santor pokazują polskie Wybrzeże, z bursztynem – symbolem bogactwa Bałtyku.

Nazwa „bursztyn” pochodzi z języka niemieckiego – bernstein – i oznacza ‘kamień, który się pali’. Bursztyn od wieków jest przedmiotem handlu – wykorzystywany w medycynie naturalnej lub jubilerstwie, zawsze stanowił pożądany i drogocenny materiał. Ludność polska nazywała go też jantarem i już od ery paleolitu, stosowała w formie ozdób. Był ponadto przedmiotem kultu i często wywożono go do krajów południowych.

 

Po bursztyn z kilofem?

Bursztyn to nic innego, jak kopalniana żywica, pochodząca z drzew iglastych. Do tej pory na świecie znanych jest około 60 odmian bursztynu, a 90% jego zasobów pochodzi z rosyjskiego obwodu kaliningradzkiego. Jantar może mieć różne kształty, kolory i  stopień przezroczystości.

Kiedy w dzieciństwie zauważyłem na szyi mojej cioci z Warszawy ciekawy naszyjnik miodowego koloru i broszkę, dowiedziałem się, że bursztyn można znaleźć na brzegu morza. Zapamiętałem to sobie i będąc nad Bałtykiem, rozpocząłem swoje poszukiwania.

Większość ludzi bursztyn kojarzy z jego kawałkami, wyrzuconymi przez morze na plaże. Nie każdy wie, że w różnych regionach Ukrainy, np. na Wołyniu, bursztyn wydobywa się też z ziemi.

Prawdziwy bursztyn w kontakcie ze słoną wodą unosi się na powierzchni, natomiast w wodzie słodkiej opada na dno. Na plażach  bałtyckich zbierany jest  w okresie wiosny i jesieni, najlepiej zaraz po sztormach.

 

Szlak Bursztynowy

Ponieważ bursztyn w największej ilości występuje w basenie Morza Bałtyckiego i już za dawnych czasów był niezwykle cenionym minerałem,  przyczynił się do powstania szlaku Bursztynowego, który  formował się już w czasach prawieku i razem ze szlakiem Jedwabnym stanowił jeden z najbardziej znaczących szlaków handlowych na świecie. Pierwsze zorganizowane wyprawy z obszarów Europy Południowej na Wybrzeże Bałtyku zaczęły się odbywać w V w. p n. e.

 

Bursztynowa Komnata

Arcydziełem sztuki na skalę światową stała się Bursztynowa Komnata, będąca dziełem trzech artystów: Gottfrieda Wolframa oraz pochodzących z gdańskiego cechu Gottrieda Turaua i Ernesta Schachta. Pracę nad nią zakończono w 1712 roku. Kiedy car Piotr Wielki  przebywał w 1716 roku z wizytą w Prusach, zachwycił się jej pięknem, dlatego też otrzymał ją w podarunku od Fryderyka Wilhelma.

Dar ten trafił do Petersburga najpierw do Pałacu Letniego, a później Zimowego. W 1755 roku caryca Elżbieta przeniosła komnatę do pałacu w Carskim Siole. W 1941 roku komnata została zagrabiona przez Niemców i w kilkudziesięciu skrzyniach przewieziona na zamek w Królewcu. Od tej pory los tego prawdziwego skarbu jest nieznany.

Miłośników bursztynu zachęcam do odwiedzenia Muzeum Bursztynu, które znajduje się w Gdańsku, gdzie można też zrobić ciekawe zakupy.

 

Bursztyn lekiem?

Biżuteria produkowana z bursztynu jest łączona najczęściej ze srebrem. Ze względu na swoje walory estetyczne bursztyn ceniony jest jako zamiennik kamieni szlachetnych, przy czym jego cena jest znacznie niższa. Nie bez znaczenia jest też wiara w jego właściwości lecznicze – uważany jest za jeden z najlepszych i najstarszych leków stosowanych na dolegliwości reumatyczne i astmę. W jego skład wchodzą przede wszystkim różne pierwiastki i sole.

Bursztyn to oryginalny symbol Bałtyku, przez wielu kojarzony właśnie z polskimi hitami, które tak chętnie kupują Słowacy.

Andrej Ivanič

MP 2/2021