SOS czyli Sympatycznie o Słowacji
Kiedy Rosja zaatakowała Ukrainę, przejścia graniczne natychmiast zapełniły się tysiącami uchodźców, szukających schronienia. Pomoc nadeszła nie tylko od państwa, ale przede wszystkim od organizacji pozarządowych i zwykłych obywateli, którzy zareagowali falą solidarności. Organizowano zbiórki pieniędzy, ubrań i żywności, a wsparcie płynęło z każdej strony.
Od tamtych wydarzeń minęły trzy lata. Jak dziś wygląda sytuacja Ukraińców na Słowacji? Czy nadal czują się tu mile widziani? Jakie wyzwania stoją przed nimi na co dzień? Jak pomagali i pomagają Słowacy?
Ukraińcy na Słowacji – rzeczywistość po trzech latach
Od 24 lutego 2022 r. ponad 3 miliony Ukraińców przekroczyło granice Słowacji. Według danych UNICEF Slovensko na Słowacji przebywa około 133 tysięcy Ukraińców, z czego ponad 80% to kobiety i dzieci.
Po 3 latach okazuje się, że integracja przebiega pomyślnie. 76 proc. Ukraińców planuje pozostać na Słowacji dłużej niż pięć lat – to więcej niż w przypadku młodych Słowaków odpowiadających na podobne pytania w badaniach socjologicznych.
Ukraińcy w wielkiej mierze pomagają przezwyciężyć problemy słowackich firm, borykających się z niedoborem pracowników. Pracują głównie w sektorze usług i w handlu. Badania pokazują, że dwie trzecie uchodźców znalazło zatrudnienie, a spośród nich prawie 66 procent pracuje na podobnych stanowiskach jak w Ukrainie.
Co więcej, większość Ukraińców zna język słowacki na poziomie umożliwiającym komunikację – 25 procent mówi płynnie, a 45 procent radzi sobie w codziennych sytuacjach i rozumie tekst pisany.
W kontekście edukacji sytuacja również uległa poprawie. Na początku wojny wiele ukraińskich dzieci kontynuowało naukę zdalnie. Jednak od września 2024 r. słowackie ministerstwo szkolnictwa wprowadziło dla nich obowiązek szkolny. Obecnie 93 procent dzieci w wieku 6 – 14 lat uczęszcza do szkół podstawowych, a 90 procent nastolatków w wieku 15 – 17 lat kontynuuje naukę w szkołach średnich.
Pomocny jak Słowak
Od lutego 2022 do końca 2024 r. Słowacja udzieliła Ukrainie pomocy w wysokości 3,48 mld euro, co czyni ją jednym z krajów o najwyższym poziomie solidarności z Ukrainą. W tym 2,77 mld euro to wsparcie ukraińskich uchodźców na Słowacji. Wsparcie wojskowe wyniosło 690 mln euro, a pomoc humanitarna 100 mln euro, podobnie jak bezpośrednia pomoc finansowa dla ukraińskiego rządu.
Do tego należy doliczyć pomoc pozarządową. Jak informują organizacje non-profit, tylko za pośrednictwem platformy darujme.sk do tej pory zebrano ponad 7,43 mln euro.
Jak nie rząd, to my!
Podczas gdy słowacki rząd konsekwentnie podkreśla, że nie zamierza wysyłać darmowej pomocy militarnej Ukrainie, obywatele postanowili działać na własną rękę. We współpracy z inicjatywą czeskiego rządu, który zorganizował zbiórkę na zakup amunicji dla Ukrainy, na Słowacji powstała kampania „Jak nie rząd, to my!”. Organizacja Mier Ukrajine uruchomiła obywatelską zbiórkę, którą wsparło wielu przedstawicieli nauki i kultury.
Efekty były imponujące – w zaledwie dwa dni udało się zebrać ponad milion euro, a po 22 dniach suma ta wzrosła do ponad 4 milionów euro, przy wsparciu niemal 70 tysięcy darczyńców. Dzięki tym funduszom Ukraina otrzymała 2700 sztuk amunicji kalibru 122 mm oraz ponad 5500 granatów do granatników. Choć tempo zbiórki osłabło, nadal można ją wesprzeć na stronie www.municiapreukrajinu.sk, gdzie licznik wciąż rośnie.
Aleksandra Pyka
